در آستانه روز زمین، رئیس جمهور موقت رومانی، ایلیه بولوژان، با صدور پیامی رسمی، ضمن تاکید بر ضرورت “توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی”، مجموعه ای از اقدامات تازه دولت برای حفاظت از منابع طبیعی، کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی و آموزش نسل های آینده را تشریح کرد. این پیام در شرایطی منتشر شد که جهان با بحران های زیست محیطی، تغییرات اقلیمی و چالش های مرتبط با امنیت انرژی روبروست. بولوژان با اشاره به شعار امسال روز زمین، «قدرت ما، سیاره ما»، بر ارتباط مستقیم میان سیاست گذاری هوشمندانه در حوزه منابع انرژی و آینده زمین تاکید کرد.
توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی؛ محور راهبردهای ملی در دوره گذار
ایلیه بولوژان در سخنرانی ویژه خود به مناسبت روز جهانی زمین، خطاب به مردم رومانی اعلام کرد: «ما امروز در مقطعی حساس از تاریخ قرار داریم؛ جایی که آینده کشورمان به تصمیماتی بستگی دارد که در مورد نحوه استفاده از منابع طبیعی می گیریم. توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی، نه تنها یک رویکرد سیاسی، بلکه وظیفه ای اخلاقی و ملی است.»
بولوژان در ادامه افزود: «رومانی به عنوان یکی از کشورهای دارای منابع طبیعی غنی در اروپا، وظیفه دارد در زمینه استفاده پایدار از این منابع، الگویی برای سایر کشورها باشد. ما باید از طبیعت نه به عنوان منبعی برای استثمار، بلکه به عنوان شریکی برای همزیستی بهره ببریم.»
وی تاکید کرد که دولت وی مجموعه ای از اقدامات استراتژیک را در سال جاری اجرا خواهد کرد که در محور آن ها، توسعه انرژی های تجدیدپذیر، افزایش راندمان انرژی، کاهش آلاینده های صنعتی، اصلاح قوانین جنگل داری و ایجاد بسترهای مشارکتی با مردم و نهادهای مدنی قرار دارد.
انرژی پاک در چارچوب توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی
یکی از برجسته ترین بخش های سخنان بولوژان، تمرکز او بر انرژی پاک به عنوان نیروی محرک توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی بود. رئیس جمهور موقت رومانی با تاکید بر اهمیت سرمایه گذاری در انرژی های خورشیدی و بادی، از برنامه “خانه سبز خورشیدی” به عنوان یکی از موفق ترین طرح های ملی یاد کرد که باعث رشد بی سابقه در تعداد «تولیدکنندگان خانگی انرژی» شده است.
او گفت: «در هشت سال اخیر، بیشترین تعداد نیروگاه های خورشیدی و بادی در کشور ما راه اندازی شده اند. این دستاورد بی سابقه، نشانه ای از اراده ملی برای عبور از سوخت های فسیلی به سمت منابع پاک است.»
بر اساس آمار منتشر شده توسط وزارت انرژی رومانی، سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور طی دو سال گذشته بیش از ۴۰ درصد رشد داشته است. رومانی اکنون یکی از تولیدکنندگان برتر گاز طبیعی در اتحادیه اروپا نیز محسوب می شود. هرچند برخی از فعالان محیط زیست نسبت به پیامدهای زیست محیطی استخراج گاز طبیعی هشدار داده اند، اما دولت اعلام کرده است که این منابع به عنوان سوخت انتقالی تا زمان گذار کامل به انرژی های تجدیدپذیر مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
بولوژان همچنین بر لزوم سرمایه گذاری در فناوری های نوین مانند ذخیره سازی انرژی، شبکه های هوشمند و بهره برداری از ظرفیت های تحقیقاتی دانشگاهی تاکید کرد.
آموزش، آگاهی و مسئولیت اجتماعی؛ ابعاد انسانی توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی
بولوژان در ادامه سخنان خود نقش آموزش زیست محیطی را در تحقق توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی حیاتی دانست. او گفت: «بدون آموزش و آگاهی، هیچ سیاست محیط زیستی موفق نخواهد بود. ما باید از کودکی به فرزندانمان بیاموزیم که زمین تنها خانه ماست و باید از آن مراقبت کنیم.»
دولت رومانی از سال گذشته برنامه ای سراسری در مدارس راه اندازی کرده که در آن آموزش محیط زیست به عنوان یک واحد مستقل به دانش آموزان ارائه می شود. همچنین از بودجه های اتحادیه اروپا برای حمایت مالی از برنامه های آموزشی در دانشگاه ها و مدارس فنی استفاده شده است.
بولوژان در این زمینه تصریح کرد: «ما باید شهروندانی تربیت کنیم که از نظر ذهنی، اجتماعی و علمی آماده پذیرش مسئولیت در قبال محیط زیست باشند. توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی تنها زمانی محقق خواهد شد که آحاد جامعه آن را بخشی از هویت خود بدانند.»
قوانین نوین زیست محیطی؛ سنگ بنای تحول ساختاری در مدیریت منابع طبیعی
رئیس جمهور موقت رومانی به تصویب قانون جدید جنگل داری در پارلمان این کشور اشاره کرد. این قانون با هدف کاهش قطع غیرقانونی درختان، کنترل بهتر اکوسیستم های جنگلی و تشویق به بازکاشت درختان طراحی شده و مورد استقبال فعالان محیط زیست قرار گرفته است.
علاوه بر این، سیستم جدید بازیافت با عنوان «سامانه ضمانت و بازگشت» (Sistemul de Garanție-Returnare) از اواخر سال ۲۰۲۴ به صورت رسمی اجرایی شده است. این سامانه شهروندان را تشویق می کند تا بسته بندی های قابل بازیافت را تحویل دهند و در قبال آن، مبلغی دریافت کنند.
بولوژان گفت: «در توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی، ما باید با ابزارهای حقوقی و اقتصادی رفتار جامعه را به سمت پایداری سوق دهیم. قانون گذاری مدرن باید با فرهنگ سازی و نظارت همراه باشد.»
مشارکت جمعی؛ شرط اصلی تحقق چشم انداز سبز رومانی
یکی از نکات مهم سخنان رئیس جمهور موقت رومانی، تاکید بر نقش مشارکت همه جانبه در سیاست های زیست محیطی بود. او اعلام کرد که دولت قصد دارد طی سال آینده، یک پلتفرم ملی برای گفت وگوی چندجانبه میان دولت، بخش خصوصی، دانشگاه ها و سازمان های مردم نهاد راه اندازی کند.
او گفت: «اگر می خواهیم توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی تحقق یابد، باید اختلاف ها را کنار بگذاریم. باید با هم افزایی، نوآوری و گفت وگوی ملی به سمت آینده ای سبزتر حرکت کنیم.»
بولوژان با اعلام حمایت از طرح های محلی محیط زیستی مانند ایجاد فضای سبز شهری، پاکسازی رودخانه ها و توسعه سیستم حمل ونقل عمومی، اعلام کرد که بودجه ای ویژه برای حمایت از پروژه های سبز در مناطق کم برخوردار اختصاص یافته است.
نگاهی به تاریخچه و تأثیرات روز زمین
روز زمین، رویدادی جهانی است که همه ساله در تاریخ ۲۲ آوریل برگزار می شود. این روز نخستین بار در سال ۱۹۷۰ و به ابتکار سناتور آمریکایی گیلورد نلسون برگزار شد. اولین مراسم روز زمین در ایالات متحده باعث شکل گیری جریان گسترده ای از جنبش های زیست محیطی شد و زمینه را برای تصویب قوانینی چون قانون هوای پاک، قانون آب پاک و قانون گونه های در معرض خطر فراهم کرد.
در سال ۱۹۹۰، روز زمین به یک جنبش بین المللی بدل شد و بیش از ۱۴۰ کشور به آن پیوستند. امروزه روز زمین در بیش از ۱۹۰ کشور جهان گرامی داشته می شود و میلیون ها نفر در کمپین ها، راهپیمایی ها و فعالیت های داوطلبانه شرکت می کنند.
در رومانی، روز زمین به یکی از مهم ترین مناسبت های زیست محیطی تبدیل شده است. هر ساله سازمان های مردم نهاد، مدارس، دانشگاه ها و نهادهای دولتی برنامه های آموزشی، سمینارها و طرح های پاکسازی محیط زیست برگزار می کنند. امسال نیز، پیام ایلیه بولوژان نشانه ای از تعهد جدی دولت به توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی بود.
آینده ای سبز با اتحاد ملی
سخنان رئیس جمهور موقت رومانی به مناسبت روز زمین، نشان دهنده یک اراده سیاسی قوی برای ایجاد تغییری بنیادین در سیاست های محیط زیستی کشور بود. تمرکز بر انرژی پاک، آموزش همگانی، اصلاح ساختارهای قانونی و تشویق به مشارکت جمعی، از جمله راهبردهای اصلی در تحقق توسعه پایدار و محیط زیست در رومانی محسوب می شوند.
بدون شک، عبور از بحران های زیست محیطی، نیازمند اراده ای جمعی، سیاست گذاری هوشمندانه، فرهنگ سازی پایدار و هماهنگی بین المللی است. رومانی با جهت گیری جدید خود، می تواند الگویی در منطقه برای کشورهای در حال گذار باشد که به دنبال توسعه ای مسئولانه و همسو با طبیعت هستند.
