در دیدار رئیس جمهور رومانی و بلغارستان که در حاشیه دهمین اجلاس ابتکار سه دریا صورت پذیرفت، دو طرف بر تقویت روابط و همکاری های دوجانبه تاکید کردند.
در حاشیه دهمین اجلاس ابتکار سه دریا در ورشو، ایلیه بولوژان، رئیس جمهور موقت رومانی، با رومن رادف، رئیس جمهور بلغارستان، دیدار و گفتگو کرد. این دیدار با هدف تقویت همکاری های دوجانبه در زمینه های امنیتی، اقتصادی و زیرساختی، به ویژه در چارچوب اتحادیه اروپا و ناتو، انجام شد.
اجلاس ابتکار سه دریا، که در کاخ سلطنتی ورشو برگزار شد، بر توسعه همکاری های منطقه ای در حوزه های حمل و نقل، انرژی و دیجیتال تمرکز داشت. در حاشیه این اجلاس مقامات کشورهای عضو با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند که از آن میان می توان به دیدار رئیس جمهور رومانی و بلغارستان اشاره کرد. این ابتکار، که در سال ۲۰۱۵ آغاز شده، اکنون ۱۳ کشور اروپای مرکزی و شرقی را در بر می گیرد و به دنبال تقویت انسجام اتحادیه اروپا و پیوندهای فراآتلانتیکی است.
در دیدار رئیس جمهور رومانی و بلغارستان، بولوژان و رادف بر اهمیت توسعه زیرساخت های مشترک، افزایش تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی در سیاست های منطقه ای تأکید کردند. همچنین، نقش حیاتی همکاری های دوجانبه در تقویت جناح شرقی ناتو و مقابله با تهدیدات مشترک مورد بررسی قرار گرفت.
اجلاس ورشو، که به مناسبت دهمین سالگرد ابتکار سه دریا برگزار شد، فرصتی برای مرور دستاوردهای گذشته و ترسیم چشم انداز آینده همکاری های منطقه ای بود. در این اجلاس، بر اهمیت پروژه های زیرساختی مشترک، از جمله توسعه مسیرهای حمل و نقل و تقویت امنیت انرژی، تأکید شد.
دیدار رئیس جمهور رومانی و بلغارستان در حاشیه این اجلاس، نشان دهنده تعهد دو کشور به تقویت همکاری های منطقه ای و نقش آفرینی فعال در ابتکار سه دریا است. این دیدار می تواند زمینه ساز پروژه های مشترک و افزایش هماهنگی در سیاست های منطقه ای باشد.
پیشینه و اهمیت ابتکار سه دریا
ابتکار سه دریا در سال ۲۰۱۵ با هدف تقویت همکاری های منطقه ای در حوزه های حمل و نقل، انرژی و دیجیتال بین کشورهای اروپای مرکزی و شرقی آغاز شد. این ابتکار، که اکنون شامل ۱۳ کشور عضو اتحادیه اروپا است، به دنبال افزایش انسجام اتحادیه اروپا و تقویت پیوندهای فراآتلانتیکی می باشد.
در طول دهه گذشته، ابتکار سه دریا به بستری برای توسعه پروژه های زیرساختی مشترک، افزایش امنیت انرژی و تقویت همکاری های اقتصادی تبدیل شده است. همچنین، این ابتکار نقش مهمی در تقویت امنیت منطقه ای و مقابله با تهدیدات مشترک ایفا کرده است.
اثرگذاری بر آینده منطقه
دیدار رئیس جمهور رومانی و بلغارستان در حاشیه اجلاس ابتکار سه دریا، می تواند به عنوان الگویی برای همکاری های دوجانبه در منطقه عمل کند. تقویت همکاری های دوجانبه و منطقه ای می تواند به توسعه اقتصادی، افزایش امنیت و انسجام بیشتر اتحادیه اروپا منجر شود.
با توجه به چالش های امنیتی و اقتصادی پیش رو، همکاری های منطقه ای و دوجانبه بین کشورهای اروپای مرکزی و شرقی اهمیت بیشتری پیدا می کند. ابتکار سه دریا می تواند به عنوان بستری برای توسعه این همکاری ها و تقویت جایگاه منطقه در اتحادیه اروپا و ناتو عمل کند.
طرح ابتکار سه دریا چیست؟
طرح ابتکار سه دریا (Three Seas Initiative) یک پروژه ژئوپلیتیکی و اقتصادی میان کشورهای اروپای مرکزی و شرقی است که با هدف تقویت همکاری های منطقه ای در حوزه های زیرساخت، انرژی و دیجیتال میان کشورهای واقع شده میان سه دریای آدریاتیک، بالتیک و سیاه طراحی شده است. این طرح در سال ۲۰۱۵ توسط رؤسای جمهور کرواسی و لهستان پیشنهاد شد و اولین نشست رسمی آن در سال ۲۰۱۶ برگزار شد. کشورهای عضو این ابتکار اغلب دارای چالش های مشابهی در حوزه توسعه زیرساخت، وابستگی به انرژی و نیاز به اتصال بهتر به شبکه های اروپایی هستند، به همین دلیل، این ابتکار به عنوان بستری برای برطرف کردن این شکاف ها به وجود آمده است.
در حال حاضر، ابتکار سه دریا شامل ۱۳ کشور عضو اتحادیه اروپاست که عبارتند از: اتریش، بلغارستان، کرواسی، جمهوری چک، استونی، مجارستان، لتونی، لیتوانی، لهستان، رومانی، اسلواکی، اسلوونی و یونان (که در سال ۲۰۲۲ به این طرح پیوست). این کشورها در مجموع حدود ۱۲۰ میلیون نفر جمعیت دارند و منطقه ای با اهمیت استراتژیک بالا را در مرکز و شرق اروپا تشکیل می دهند. با وجود عضویت در اتحادیه اروپا، بسیاری از این کشورها هنوز از نظر توسعه زیرساختی و اقتصادی نسبت به کشورهای غرب اروپا عقب تر هستند و همین موضوع سبب شده تا این ابتکار به عنوان مکمل سیاست های اتحادیه اروپا مورد توجه قرار گیرد.
یکی از مهم ترین اهداف طرح ابتکار سه دریا، کاهش وابستگی کشورهای عضو به زیرساخت های انرژی روسیه و تنوع بخشی به منابع انرژی از طریق پروژه هایی مانند خط لوله گاز شمال-جنوب و توسعه پایانه های گاز طبیعی مایع (LNG) است. این امر به ویژه پس از بحران انرژی ناشی از جنگ در اوکراین، اهمیت بیشتری یافته و سبب شده تا همکاری در حوزه امنیت انرژی در اولویت قرار گیرد. همچنین ایجاد کریدورهای حمل ونقل شمال به جنوب برای تسهیل جابه جایی کالا و مردم و اتصال بهتر به شبکه حمل ونقل اروپایی از دیگر محورهای کلیدی این ابتکار است.
طرح ابتکار سه دریا همچنین یک پلتفرم سیاسی غیررسمی در سطح ریاست جمهوری است که هدف آن تقویت همگرایی در اتحادیه اروپا بدون رقابت با نهادهای رسمی آن می باشد. این طرح سعی دارد نوعی هماهنگی منطقه ای ایجاد کند که همسو با ارزش ها و اهداف اتحادیه اروپا باشد و به عنوان مکملی برای سیاست های آن عمل کند. کشورهای عضو این ابتکار جلسات سالانه ای برگزار می کنند و علاوه بر سطح ریاست جمهوری، مشارکت پارلمان ها، بخش خصوصی و نهادهای مالی نیز به مرور زمان تقویت شده است.
نکته قابل توجه درباره ابتکار سه دریا این است که حمایت هایی از سوی ایالات متحده آمریکا نیز برای این پروژه در نظر گرفته شده است، چرا که این کشور آن را ابزاری برای تقویت پیوندهای فراآتلانتیکی و مقابله با نفوذ اقتصادی و سیاسی روسیه و چین در اروپای شرقی می داند. از این منظر، طرح ابتکار سه دریا نه تنها یک پروژه اقتصادی و منطقه ای، بلکه ابعادی راهبردی و ژئوپلیتیکی نیز دارد که می تواند به شکل دهی آینده امنیت و توسعه اقتصادی در قاره اروپا کمک کند.
