سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا به یکی از اولویت‌های اصلی کشورهای عضو تبدیل شده است. نخست‌وزیر رومانی، مارسل چیولاکو، از پیشنهادات جدید اتحادیه اروپا برای معافیت هزینه‌های دفاعی از قوانین سخت‌گیرانه کسری بودجه استقبال کرده است. این تصمیم در شرایطی اتخاذ می‌شود که تهدیدات امنیتی ناشی از روسیه و سایر چالش‌های ژئوپلیتیکی، نیاز به تقویت ساختار دفاعی اروپا را بیش از پیش برجسته کرده‌اند. چیولاکو تأکید کرده است که این نوع سرمایه‌گذاری‌ها برای حفظ امنیت منطقه‌ای ضروری است و همکاری کشورهای اروپایی در این حوزه می‌تواند به استحکام بیشتر دفاعی این قاره کمک کند.
رومانی در خط مقدم حمایت از سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا
در تاریخ ۴ مارس ۲۰۲۵، مارسل چیولاکو، نخست‌وزیر رومانی، طی یک بیانیه رسمی اعلام کرد که سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا باید به یکی از ارکان اصلی سیاست‌های اقتصادی و امنیتی این اتحادیه تبدیل شود. او تأکید کرد که حمایت از پیشنهادهای کمیسیون اروپا برای افزایش آزادی عمل کشورهای عضو در زمینه هزینه‌های دفاعی، تصمیمی استراتژیک و حیاتی برای مقابله با تهدیدات خارجی است.
چیولاکو در سخنان خود گفت: “اروپا باید برای دفاع از خود آماده باشد. نمی‌توان انتظار داشت که امنیت این قاره بدون افزایش سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا حفظ شود. تهدیدات جدید، از جمله تجاوزات روسیه، نشان داده است که ما باید انعطاف‌پذیری بیشتری در بودجه‌های نظامی داشته باشیم و قوانین محدودکننده مالی نباید مانعی برای تأمین امنیت جمعی باشند.”
پیشنهادات جدید کمیسیون اروپا، که توسط اورسولا فون در لاین ارائه شده است، شامل ایجاد یک صندوق مالی برای بسیج حدود ۸۰۰ میلیارد یورو جهت تأمین هزینه‌های دفاعی و کمک‌های نظامی به اوکراین است. این طرح به کشورهای عضو اجازه می‌دهد که بخشی از منابع توسعه منطقه‌ای را به سرمایه‌گذاری‌های نظامی اختصاص دهند و از محدودیت‌های سخت‌گیرانه مالی در حوزه دفاعی مستثنا شوند.
ارتباط میان سرمایه‌گذاری دفاعی و بازسازی اوکراین
علاوه بر تأکید بر سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا، مقامات رومانی بر نقش استراتژیک این کشور در بازسازی اوکراین نیز اشاره کردند. سورین گریدنانو، وزیر حمل‌ونقل رومانی، اعلام کرد که بندر کنستانتا باید به یک مرکز لجستیکی اصلی برای ارسال تجهیزات و کالاهای موردنیاز اوکراین تبدیل شود.
وی در این رابطه گفت: “رومانی نه‌تنها از نظر جغرافیایی، بلکه از نظر زیرساختی نیز می‌تواند در بازسازی اوکراین نقشی کلیدی ایفا کند. بندر کنستانتا می‌تواند به یکی از مهم‌ترین هاب‌های حمل‌ونقل تجهیزات دفاعی و بازسازی تبدیل شود.”
این موضوع نشان می‌دهد که امنیت و دفاع در اروپا، ارتباط مستقیمی با توانایی این قاره در کمک به اوکراین و مقابله با تهدیدات روسیه دارد. کشورهای اروپایی با افزایش هزینه‌های نظامی و بهبود زیرساخت‌های لجستیکی، در تلاشند تا امنیت داخلی خود را حفظ کنند و هم‌زمان به حمایت از اوکراین ادامه دهند.
تاریخچه سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا و تأثیر آن بر امنیت قاره
امنیت و دفاع همواره از موضوعات کلیدی در سیاست‌گذاری اتحادیه اروپا بوده است. با این حال، در سال‌های گذشته، بیشتر کشورهای عضو به دلیل محدودیت‌های مالی و قوانین سخت‌گیرانه اتحادیه، بودجه‌های نظامی خود را کاهش داده بودند.
اما پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، نگرانی‌های امنیتی به‌شدت افزایش یافت. کشورهای اروپایی که پیش‌تر به سیاست‌های کاهش هزینه‌های نظامی پایبند بودند، ناگهان متوجه نیاز فوری به بازنگری در استراتژی‌های دفاعی خود شدند. افزایش تهدیدات سایبری، حملات موشکی، و بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی، همگی باعث شدند که سرمایه‌گذاری‌های دفاعی در دستور کار اتحادیه اروپا قرار گیرد.
به‌طور خاص، کشورهای اروپای شرقی، از جمله رومانی، لهستان و کشورهای حوزه بالتیک، همواره بر لزوم افزایش هزینه‌های دفاعی تأکید داشته‌اند. این کشورها به دلیل نزدیکی به روسیه، در معرض تهدیدات بیشتری قرار دارند و به همین دلیل از سیاست‌های جدید اتحادیه اروپا در خصوص سرمایه‌گذاری دفاعی استقبال کرده‌اند.
آینده سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا؛ همکاری بیشتر یا وابستگی به ناتو؟
یکی از سؤالات کلیدی در مورد سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا این است که آیا این قاره می‌تواند به‌طور مستقل امنیت خود را تأمین کند یا همچنان به حمایت‌های ناتو وابسته خواهد ماند؟
اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر تلاش کرده است که ساختارهای دفاعی مستقلی ایجاد کند، اما همچنان وابستگی شدیدی به ناتو و ایالات متحده دارد. برخی از رهبران اروپایی معتقدند که بدون یک استراتژی دفاعی مستقل، اروپا نمی‌تواند در برابر تهدیدات مدرن مقاوم بماند.
در این راستا، فرانسه و آلمان به دنبال تشکیل یک نیروی دفاعی مشترک اروپایی هستند که بتواند بدون وابستگی به آمریکا، امنیت قاره را تضمین کند. این ایده با حمایت کشورهایی مانند رومانی روبه‌رو شده است که افزایش هزینه‌های دفاعی را راهی برای تقویت استقلال نظامی اروپا می‌دانند.
با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی و افزایش تهدیدات امنیتی، سرمایه‌گذاری دفاعی در اتحادیه اروپا به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست‌گذاری در این قاره تبدیل شده است. حمایت نخست‌وزیر رومانی از این سیاست‌ها نشان‌دهنده تغییر نگرش کشورهای اروپایی نسبت به امنیت و دفاع است.
پیشنهادات جدید کمیسیون اروپا برای ایجاد یک صندوق ۸۰۰ میلیارد یورویی و افزایش آزادی عمل کشورهای عضو در هزینه‌های نظامی، می‌تواند به استحکام بیشتر امنیت اروپا کمک کند. در عین حال، توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، مانند تبدیل بندر کنستانتا به یک هاب کلیدی، نقش مهمی در تقویت توانمندی‌های دفاعی و بازسازی اوکراین ایفا خواهد کرد.
به نظر می‌رسد که اروپا در آستانه ورود به یک دوره جدید از همکاری‌های دفاعی و نظامی قرار دارد. اگر کشورهای عضو بتوانند از این فرصت برای افزایش هماهنگی و سرمایه‌گذاری در حوزه دفاعی استفاده کنند، این قاره می‌تواند با تهدیدات پیش‌رو مقابله کند و امنیتی پایدارتر برای شهروندان خود فراهم آورد.
