بحران مسکن در اروپا به یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی و اقتصادی اتحادیه اروپا تبدیل شده است. در حالی که هزینه‌های اجاره و خرید مسکن طی ۱۵ سال گذشته افزایش چشمگیری داشته، مقامات اتحادیه اروپا به دنبال اجرای سیاست‌های جدید برای کنترل این وضعیت هستند. کمیسیون اروپا با معرفی برنامه‌ای برای ساخت مسکن ارزان‌قیمت و پایدار، قصد دارد این بحران را مدیریت کند. با این حال، کارشناسان معتقدند که برای حل این مشکل، همکاری میان دولت‌های محلی و اتحادیه اروپا ضروری است.
افزایش نگران‌کننده هزینه‌های مسکن در اروپا
بحران مسکن در اروپا به سطحی بی‌سابقه رسیده است. بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده، حدود ۹۰۰ هزار نفر در کشورهای عضو اتحادیه اروپا بی‌خانمان هستند. همچنین، نزدیک به ۱۰ درصد از جمعیت اتحادیه بیش از ۴۰ درصد درآمد ماهانه خود را صرف هزینه‌های مسکن می‌کنند.
این بحران در سراسر اروپا به شکل‌های مختلفی نمایان شده است. در برخی کشورها، قیمت خرید مسکن با رشد افسارگسیخته مواجه شده، در حالی که در سایر کشورها، هزینه‌های اجاره چالش‌برانگیز شده است. در ۱۵ سال اخیر، اجاره‌بها به طور متوسط ۲۵ درصد افزایش یافته و قیمت مسکن نیز حدود ۵۰ درصد رشد داشته است. این آمار نشان می‌دهد که خرید خانه برای بسیاری از شهروندان اروپایی به یک رویا تبدیل شده است.
برنامه‌های کمیسیون اروپا برای مقابله با بحران مسکن در اروپا
کمیسیون اروپا برای مقابله با بحران مسکن در اروپا طرحی را پیشنهاد کرده است که شامل حمایت مالی، سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری جدید در حوزه مسکن می‌شود. یکی از اهداف اصلی این برنامه، ارائه کمک‌های فنی به شهرهای بزرگ و کشورهای عضو اتحادیه برای توسعه پروژه‌های مسکن ارزان و پایدار است.
در همین راستا، کمیسر جدید مسکن اتحادیه اروپا، دان جورگنسن، اعلام کرده است که یک پلتفرم سرمایه‌گذاری ویژه برای تأمین مالی ساخت خانه‌های مقرون‌به‌صرفه ایجاد خواهد شد. این برنامه شامل اقدامات زیر است:
- افزایش تولید مسکن ارزان‌قیمت
- تخصیص بودجه برای نوسازی و بهینه‌سازی خانه‌های قدیمی
- ارائه معافیت‌های مالیاتی به شرکت‌های ساختمانی که مسکن اجتماعی می‌سازند
- سرمایه‌گذاری در بخش مهارت‌های ساختمانی برای افزایش نیروی کار ماهر
این اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از کارشناسان معتقدند برای حل این بحران، باید اصلاحات گسترده‌تری در سیاست‌های مسکن کشورهای عضو اتحادیه انجام شود.
شهرهای اروپایی خواستار اقدامات فوری شدند
در واکنش به تشدید بحران مسکن در اروپا، شهرداران ۱۲ شهر بزرگ اروپایی از جمله رم، بارسلونا و آمستردام، از اتحادیه اروپا درخواست کردند که تا سال ۲۰۲۷ یک برنامه اضطراری برای مسکن تدوین کند.
آن‌ها پیشنهاد کرده‌اند که قوانین مالی اتحادیه اروپا تغییر کند تا دولت‌های محلی بتوانند از بودجه‌های باقی‌مانده از کمک‌های بحران کووید-۱۹ برای توسعه مسکن استفاده کنند. همچنین، برخی از این شهرها به دنبال محدود کردن خرید خانه توسط سرمایه‌گذاران خارجی هستند تا از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کنند.
در ایتالیا، ماتئو لپوره، شهردار بولونیا، به این نکته اشاره کرده که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از خانه‌های خصوصی در این کشور خالی هستند. این موضوع نشان می‌دهد که عدم تعادل در عرضه و تقاضا، یکی از دلایل اصلی بحران مسکن در این کشور است.
نمونه‌هایی از بحران مسکن در کشورهای مختلف اروپا
دانمارک: قیمت مسکن و اجاره‌بها در سال‌های اخیر به طور مداوم در حال افزایش بوده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این روند در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.
ایرلند: قیمت مسکن در سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و عرضه خانه‌های اجاره‌ای بسیار محدود شده است. این شرایط باعث فشار مضاعف بر مستأجران شده است.
اتریش: دولت این کشور سیاست‌هایی برای کنترل تدریجی افزایش اجاره‌ها وضع کرده است، اما هنوز نگرانی‌هایی در مورد تأثیرات این برنامه وجود دارد.
اسپانیا: دولت اسپانیا اخیراً پیشنهاد داده که خرید ملک توسط افراد غیراروپایی محدود شود. در مادرید، اجاره‌ها در دهه گذشته ۸۲ درصد افزایش یافته است، که این امر مشکلات زیادی را برای ساکنان ایجاد کرده است.
پیشینه بحران مسکن در اروپا و عوامل مؤثر در آن
بحران مسکن در اروپا موضوع جدیدی نیست و ریشه‌های آن را می‌توان در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی دهه‌های گذشته جستجو کرد. برخی از عوامل اصلی که به این بحران دامن زده‌اند، عبارتند از:
- رشد سریع جمعیت شهری: افزایش مهاجرت به شهرهای بزرگ به ویژه در کشورهای جنوب اروپا، باعث افزایش تقاضا و کاهش عرضه مسکن شده است.
- سرمایه‌گذاری خارجی در املاک: بسیاری از سرمایه‌گذاران بین‌المللی به خرید مسکن در شهرهای اروپایی روی آورده‌اند، که این امر قیمت‌ها را افزایش داده است.
- کاهش سرمایه‌گذاری دولت‌ها در مسکن اجتماعی: در دهه‌های اخیر، بسیاری از کشورهای اروپایی سرمایه‌گذاری در مسکن عمومی را کاهش داده‌اند، که این امر منجر به کمبود خانه‌های ارزان‌قیمت شده است.
- افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز: بالا رفتن قیمت زمین، مصالح ساختمانی و دستمزدها باعث افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و در نتیجه رشد قیمت مسکن شده است.
بحران مسکن در اروپا به یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصادی و اجتماعی این قاره تبدیل شده است. افزایش شدید قیمت‌ها و کاهش دسترسی مردم به خانه‌های مقرون‌به‌صرفه، فشار زیادی را بر خانواده‌ها و جوانانی که قصد خرید خانه دارند، وارد کرده است.
با اینکه کمیسیون اروپا و دولت‌های محلی تلاش‌هایی برای کنترل این بحران انجام داده‌اند، اما نتیجه‌بخش بودن این اقدامات به همکاری گسترده‌تر میان کشورهای عضو، اصلاح قوانین مالی و افزایش سرمایه‌گذاری در مسکن اجتماعی بستگی دارد. در غیر این صورت، بحران مسکن همچنان تشدید خواهد شد و فاصله طبقاتی در دسترسی به سرپناه مناسب بیشتر خواهد شد.
